لامپ UVB
لامپ یو وی بی (UVB)
لامپ UVB یکی از انواع لامپهای UV بوده که جزو لامپهای ماورا بنفش باند B قرار میگیرد.کلمه UVB (یو وی بی) کوتاه شده عبارت UltraViolet B است.UVB به شکلهای مختلف مانند UV-B یا UV تایپ B یا ماورا بنفش B در متون مختلف بکار رفته که همگی آنها دارای معنای یکسانی میباشند.
طول موج لامپ UVB
نوری که از سمت خورشید به زمین تابیده میشود دارای اشعه ماورایبنفش بوده اما بخش زیادی از این اشعه توسط لایه اوزون جذب شده و تنها پرتو ضعیف آن به زمین میرسد. امروزه انسان توانسته با تکیه بر تحقیقات علمی، اشعه یو وی بی را به صورت مصنوعی ولی با همان کاربرد با لامپ UVB شبیه سازی و تولید کند.
لامپ UVB توانایی تولید و انتشار اشعه ماورای بنفش در محدوده 280 تا 315 نانومتر را دارد.به عبارت دیگر لامپ ماورابنفش B طیفی از نور UV با طول موج 280 تا 315 نانومتر را از خود ساطع میکند.بدلیل حساسیت بدن به این طیف نوری،به آن طیف بیولوژیکی نیز گفته میشود.نور لامپ UVB به رنگ آبی پر رنگ میباشد.
انواع لامپ های یو وی بی (UV-B)
لامپهای UVB بر اساس طول موج به 2 دسته تقسیم بندی میشوند.
1) لامپ UVB باند باریک (Narrow Band):این لامپها دارای طول موج بین 305 تا 315 نانومتر بوده و حداکثر دوز قابل استفاده در این لامپها تا 3 ژول طی هر درمان میباشد.
2) لامپ UVB باند پهن (Broad Band):این لامپها دارای طول موج 290 تا 315 نانومتر بوده و حداکثر دوز قابل استفاده در آنها تا 0.5 ژول طی هر درمان میباشد.
کاربردهای لامپ UVB
- تولید ویتامین D3 در انسانها و حیوانات
- درمان انواع بیماریها و اختلالات پوستی
افزایش ویتامین d3 با لامپ UV-B
هنگامی که پوست انسان در معرض اشعه UVB قرار میگیرد،کلسترول موجود در بدن به ویتامین D3 تبدیل میشود.زنان بارداری که با کمبود نور خورشید مواجه هستند بایستی با نظر پزشک معالج، نور UVB دریافت کنند تا اطمینان یابند که نوزادشان هنگام تولد میزان کافی از ویتامین d را در خود دارد.
کنترل متابولیسم (سوخت و ساز) کلسیم در بدن پرندگان و خزندگان از طریق دریافت ویتامین D3 انجام میگردد.این موجودات برای سنتز ویتامین D3 و داشتن استخوان های قوی به اشعه ماورا بنفش B نیاز دارند.
خزندگان نسبت بالایی از نیاز ویتامین D3 خود را از غذا دریافت میکنند. گیاهان حاوی ویتامین D2 (ارگوکلسیفرول) هستند که در متابولیسم کلسیم کارایی بسیار کمتری نسبت به ویتامین D3 دارد.
حشرات و بی مهرگان نیز ویتامین D3 ندارند، بنابراین خزندگان گیاهخوار یا حشره خوار بسیار بیشتر از خزندگان گوشتخوار به سنتز ویتامین D3 نیاز دارند.اگر حیوانات دارای سطوح ناکافی ویتامین D3 باشند، به سرعت دچار بیماری متابولیک استخوان می شوند. در این شرایط، تراکم استخوان آسیب دیده و مشکلات متابولیکی مختلف مانند تورم،بی حالی،ضعف عمومی رخ می دهد.معمولاً از لامپ UVB برای نگهداری پرندگان،خزندگان مانند لاک پشت و ایگوانا و غیره استفاده می شود.
درمان بیماریهای پوستی با تابش اشعه UVB
- درمان بیماری پسوریازیس (psoriasis)
- درمان بیماری لیکن پلان (lichen planus)
- درمان اگزمای آتوپیک درماتیت (atopic dermatitis)
- درمان بیماری ویتیلیگو (vitiligo)
- درمان بیماری زردی پوست نوزادان
- درمان بیماری مایکوزیس فونگوئیدس (Mycosis fungoides)
در سراسر جهان،هزاران کلینیک درماتولوژی وجود دارد که بیماریهای مربوط به پوست را با لامپ های UVB درمان می کنند.درماتولوژی علمی است که به مطالعه پوست و بیماری های پوستی و راهکارهای درمان بیماریها میپردازد.در کلینیک های پوستی، کابین های نور (دارای چندین لامپ یو وی بی) از نوع تمام قد وجود داشته که افراد داخل آنها قرار گرفته و با تابش اشعه UVB،پوست آنها درمان می شود.
قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه فرابنفش گرید B، ممکن است پوست انسان را سوزانده یا منجر به آسیب مستقیم به بافت DNA شود.بنابراین در زمان استفاده از این لامپ فرابنفش ،بایستی تایمر دستگاه فعال شود.